Olasılıksız Olanın Kaçınılmaz Hale Gelmesi

Rastlantısallığın Gizemi: Bir Tesadüf Yolu

Hepimizin hayatında karşılaştığı bazı ilginç fenomenler vardır. Örneğin, bir arkadaşınızla aynı anda aynı yerde bulunmak ya da radyoda mırıldandığınız bir şarkının aniden çalmaya başlaması gibi. Bu durumlar, bazen betimlemek için mistik bir bağlamda ele alınır; ancak bilim, bu deneyimleri farklı bir perspektiften değerlendirmektedir. Bilim insanlarına göre, bu kadar çok insan tarafından deneyimlenen nadir olaylar aslında tam anlamıyla bir rastlantı oyunudur.

Olasılıklar ve İnsanın Algısı

Ana akım bilim insanları, insan zihninin olasılıklar konusundaki yanlış anlamalarının, yalnızca şansın rastlantısal bir sonucu olarak görülen durumları doğaüstü güçlere atfetmesine neden olduğunu belirtmektedir. Harvard Üniversitesi’nin psikologlarından Steven Pinker, bu durumu “insanların genellikle dikkatlerini belirli olaylara odakladıklarını ve bu olayları yadsıyamayacak kadar çarpıcı bulduklarında, bir sürek illüzyonu yaratıldığını” vurgulamaktadır (Pinker, 2011).

Bu bağlamda, “doğaüstü” olarak nitelendirilen durumların aslında, istatistiksel olarak nadir olan fakat dolayısıyla deneyimlerimizin bir parçası olabilecek olaylar olduğunu söyleyebiliriz. Gifted to Gabby adını verdiği çalışmasında, bazı fenomenlerin sadece insan zihninin belirli kalıpları görmeye eğilimli olmasından kaynaklandığını göstermiştir.

İstatislik ve Anlam Bulma İhtiyacı

Çok sayıda insanın benzer durumları yaşaması, insanın anlam arayışının bir sonucudur. Hume’un “indüksiyon” teorisinde belirtildiği gibi, bireyler benzer olayların sıklığına bakarak gelecekte de aynı olayların yaşanacağını varsayarlar. Bu yaklaşım, bize her zaman doğru olmayabilir ancak insanların büyüleyici bir şekilde her şeyde bir anlam aramak istemesi gerçeğini yansıtmaktadır (Hume, 1748).

Benzer bir şekilde, Nicholas Taleb’in “Kara Kuğu” teorisi de, beklenmeyen olayların hayatımızı nasıl şekillendirdiğine dair önemli bilgiler sunmaktadır. Taleb bu tür olayların, öngörülemeyen ama etkileyici biçimde hayatın akışını değiştiren durumlardan oluştuğunu ifade etmiştir (Taleb, 2007).

Sonuç

Sonuç olarak, rastlantısal olayların sürprizli doğası, insan zihninin karmaşıklığını ortaya koymaktadır. Olgulara mistik bir anlam atfetmek yerine, insanların olasılıklar ve istatistikler yoluyla bu durumu daha akılcı bir şekilde incelemeleri daha faydalı olabilir. Sonuçta, belirsizliğin ve rastlantısallığın doğasında yatan güzellik, insan deneyimini daha da derinleştirip zenginleştirebilir.

Referanslar

• Pinker, S. (2011). The Better Angels of Our Nature: Why Violence Has Declined. Viking Press.
• Hume, D. (1748). An Enquiry Concerning Human Understanding. A. Millar.
• Taleb, N. N. (2007). The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable. Random House.